|
W Jaworznie podobnie, jak we wszystkich miastach powojennej Polski powstawały podwaliny reżimowego państwa komunistycznego. Ale czy na pewno jak we wszystkich? Otóż nie!
Mało kto dzisiaj wie, szczególnie z młodego pokolenia, że to właśnie w Jaworznie przyszedł na świat jeden z najbardziej wpływowych dygnitarzy okresu polskiego komunizmu. Franciszek Szlachcic, bo o nim mowa, urodził się 5 lutego 1920 roku w Jaworznie, w dzielnicy Byczyna(nazywanej przez starszych mieszkańców Jaworzna ?Mała Moskwa?).
Był wysokim funkcjonariuszem bezpieczeństwa publicznego w okresie PRL. Odpowiedzialny za to, że od roku 1945 do odejścia z Komitetu Centralnego jako funkcjonariusz aparatu bezpieczeństwa i członek władz komunistycznych, działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami i z agentami obcego mocarstwa, dążył do utrzymania przemocą narzuconego Polsce wrogiego ustroju, z którym nie godziła się większość społeczeństwa.
Pochodził z rodziny robotniczej. W czasie wojny pracował jako ładowacz w kopalni ?Kościuszko?. Od października 1943 roku do stycznia 1945 roku był dowódcą okręgu Armii Ludowej na powiat chrzanowski. Od 1945 roku służył w Milicji Obywatelskiej i Urzędzie Bezpieczeństwa. Ukończył Studia Partyjne przy KC PZPR(1953). Był absolwentem Wyższej Szkoły Wojskowej w Moskwie(1956) i Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie(1960). W lutym 1963 roku został mianowany na stopień generała Milicji Obywatelskiej. W latach 1962-71 podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. W okresie luty-grudzień 1971r roku piastował funkcję ministra MSW. W latach 1972-74 członek Rady Państwa. Wicepremier w latach 1974-76. Poseł na Sejm PRL w latach 1972-76. W latach 1976- 85 prezes Polskiego Komitetu Normalizacji, Miar i Jakości. Członek rady kombatanckiej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację(ZboWiD).
Odznaczony Orderem Sztandaru Pracy I i II klasy, Orderem Krzyża Grunwaldu III klasy, Krzyżem Walecznych, Medalem 30- lecia Polski Ludowej, Orderem Rewolucji Październikowej(ZSRR), Orderem Czerwonego Sztandaru(ZSRR).
Współpracował z grupą tzw. ?twardogłowych? Mieczysława Moczara, którego polityka kadrowa polegała na wyprowadzaniu z wywiadu osób narodowości niepolskiej, w tym żydowskiej.
W 1990 roku wydał książkę pt: ?Gorzki smak władzy?, która jest usprawiedliwieniem działań jaworznickiego kata bezpieki. Zmarł 4 listopada 1990 roku w Warszawie.
Profesor Wojciech Roszkowski w książce ? Najnowsza historia Polski w latach 1914-1993?, Warszawa 1995 roku, przedstawia postać Franciszka Szlachcica w następujący sposób:
- ?... W październiku 1950 roku aresztowano na Śląsku około 200 działaczy polskich- Ślązaków...Gorliwością w represjonowaniu byłych powstańców śląskich wyróżnił się komendant MO w Katowicach Franciszek Szlachcic. Przez cały czas zbrodniczy aparat bezpieczeństwa prowadził akcję fizycznego, moralnego i propagandowego niszczenia tradycji walki niepodległościowej AK...?
- ?... Ze stanowiska wiceministra odszedł Antoni Alster, zastąpiony przez ?rasowego czystego? brutala Franciszka Szlachcica, Natolińczyka podejrzewanego o kryminalne afery( w tym afera ?Żelazo?). Szlachcic z niezwykłą energią przystąpił do czystki w aparacie MSW...?
- ?... W grudniu 1967 roku Moczar wziął udział w moskiewskich obchodach pięćdziesięciolecia CzK, którym przewodził Jurij Andropow. Jednakże nacjonalistyczna ideologia moczarowców budziła coraz większe opory na Kremlu, zwłaszcza po upadku Aleksandra Szelepina, dotychczasowego protektora Moczara , Szlachcica i dyrektora generalnego MSW Ryszarda Matejowskiego...?.
- ?... Do nowego KC weszło natomiast wielu funkcjonariuszy młodszego pokolenia: zasłużony dla Moczara Józef Kępa..., Franciszek Szlachcic,...oraz gen. Florian Siwicki, nagrodzony za udział w inwazji Czechosłowacji...?.
- ?... Na żądanie Gomułki ?wydział żydowski? rozwiązano 19 II 1969 roku. W niełasce znalazł się Franciszek Szlachcic, któremu nie podobało się wyciszenie kampanii antysemickiej...?.
- ?...W czerwcu 1969 roku nowymi wiceministrami spraw wewnętrznych zostali: płk Henryk Słabczyk i partyjny aparatczyk Bogusław Stachura...wraz z pozostałymi wiceministrami- Tadeuszem Dryzkiem, Tadeuszem Pietrzakiem, Franciszkiem Szlachcicem- kierowali oni policja polityczną penetrującą wszystkie dziedziny życia Polaków...?.
- ?...Wymieniono także dwóch innych ministrów. Wicepremierem został Wincenty Kraśko, a nowym szefem MSW- Franciszek Szlachcic. Jego pozycja gwałtownie rosła. Dotychczas Szlachcic stanowił podporę Moczara, obecnie jednak stawał się samodzielną figurą, tym ważniejszą, iż Gierek dążył do usunięcia Moczara od wpływu na bezpieczeństwo w Sekretariacie KC...?.
- ?...Gierek miał za sobą większość Biura Politycznego, a przełomowe znaczenie posiadało prawdopodobnie poparcie udzielone mu przez gen. Jaruzelskiego i gen. Szlachcica, dysponujących wojskiem i milicją. Szlachcic odciął się najwyraźniej od Moczara, a popierając w tym momencie Gierka sam stawiał się na czele ?bezpieczniackiej? frakcji ?twardogłowych...?.
- ?...Grupa gierkowska dominowała, lecz frakcja ?twardogłowa? odradzała się pod przewodnictwem inteligentnego cynika Olszowskiego, który posiadał poparcie cywilnej ?konserwy? w aparacie PZPR, oraz tępego brutala Szlachcica, który przejmował przy pomocy MSW łupy pozostające do podziału po upadku Moczara...?.
- ...Gierek tylko pozornie panował nad partią, gdyż uzależniony był nie tylko od Rosjan, ale także od coraz mocniejszego Szlachcica, podczas gdy Jaroszewicz i Jaruzelski tylko pilnowali, a nie wspierali szefa PZPR...Na początku 1974 roku Szlachcic był już człowiekiem numer dwa w partii. Olbrzymie wpływy szefa frakcji policyjnej zjednoczyły przeciw niemu pozostałą część ?wierchuszki?, zarówno ?twardogłowych?..., jak również samego Gierka i jego ludzi. Również premier Jaroszewicz, ambasador Piłatowicz i Kreml mieli dość ?żelaznego policjanta?... Szef frakcji twardogłowych znalazł się w izolacji w Biurze Politycznym. Miał na swoim koncie całą listę najciemniejszych afer... Przejściowo zjednoczeni wrogowie Szlachcica odcięli go od zaplecza w milicji i aparacie partyjnym...?.
- 29 V 1974 roku Franciszek Szlachcic został wicepremierem, co oceniano jako zapowiedź radyklaniejszej ?odstawki?
- ?... Twardogłowi zwolennicy Szlachcica zwani dawniej ?franciszkanami?, rozpadli się na wiele grupek, gdyż reforma administracyjna podkopała do reszty wpływy szefa frakcji policyjnej w terenie. Szlachcica nie wybrano nawet delegatem na zjazd...?.
Przebieg służby w aparacie bezpieczeństwa i milicji.
- 8.02.1945 ? kierownik kontrwywiadu w Powiatowym Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Chrzanowie.
- 4.03.1946 ? starszy referent Grupy do Walki z Bandytyzmem w Powiatowym Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Chrzanowie.
- 1.02.1947 ? Szef Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Olkuszu.
- 1.02.1948 ? inspektor przy Kierownictwie Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie.
- 1.05.1949 ? zastępca szefa Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie.
- 1.06.1950 ? pełniący obowiązki szefa Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Olsztynie.
- 16.04.1951 ? słuchacz Kursu Politycznego Aktywu Kierowniczego Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.
- 1.11.1951 ? szef Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Olsztynie.
- 1.03.1953 ? szef Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Rzeszowie.
- 9.04.1954 ? słuchacz Kursu Specjalnego Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.
- 12.04.1955 ? kierownik Wojewódzkiego Urzędu ds Bezpieczeństwa Publicznego w Katowicach.
- 1.01.1957 ? zastępca komendanta wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej w Katowicach.
- 1.09.1957 ? komendant wojewódzki Milicji Obywatelskiej w Katowicach.
- 4.05.1962 ? wiceminister spraw wewnętrznych.
- 25.01.1971 ? minister spraw wewnętrznych.
- 20.12.1971 ? odwołany.
Franciszek Szlachcic podczas zdobywania poszczególnych stopni swojej kariery, łamał życie wielu wybitnym postaciom polskiego państwa podziemnego, opozycjonistom Solidarności. Dał się poznać swoim ofiarom, jako wyrachowany kat bezpieki. Brał udział w różnych najciemniejszych aferach komunistycznego reżimu, jak choćby sławna z tego okresu afera ?Żelazo?.
Akcja o kryptonimie "Żelazo" przeprowadzona została w latach 70. XX wieku w Zachodniej Europie. Polegała na przeniknięciu przez współpracowników polskiego wywiadu do struktur przestępczych. Poprzez przestępczą działalność (napady rabunkowe, kradzieże, a nawet morderstwa - w jednej z takich akcji zginął francuski policjant, zaś w 1972 roku szwajcarski bankier) gangsterzy, współpracownicy wywiadu zdobywali pieniądze, złoto (stąd kryptonim akcji), dzieła sztuki, a także samochody. Przy podziale łupów, aktywny udział brał gen. Szlachcic.
Czy Franciszek Szlachcic był bandytą? Czy był chłopakiem z prowincji, któremu zdegenerowany system komunistyczny pozwolił zaistnieć na salonach
władzy? Jedno jest pewne! Franciszek Szlachcic to postać historyczna, o której jaworznianie powinni wiedzieć jak najwięcej!
 |
 |
| Franciszek Szlachcic, jako funkcjonariusz powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa w Olkuszu |
Franciszek Szlachcic(z prawej) z Mieczysławem Moczarem. |
?Niedźwiedź? Franciszka Szlachcica(z prawej) z Jurijem Andropowem(szef KGB, a w latach 1982-84 I Sekretarz Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego)
Spotkanie z szefem wywiadu NRD, Miszą Wolfem(po prawej)
Spotkanie z prezydentem USA Richardem Nixonem(z lewej), w środku I Sekretarz PZPR Edward Gierek, Franciszek Szlachcic(z prawej)
Bibliografia
- Jerzy Eisler, Grudzień'70, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1995
- Sławomir Jerzy Mac, Przesłuchanie supergliny. Wyd. Fakt, Warszawa 1990, ss. 128.
- Franciszek Szlachcic, Gorzki smak władzy. Wyd. Fakt, Warszawa 1990, ss. 224.
- Leszek Pawlikowicz, Tajny front zimnej wojny. Uciekinierzy z polskich służb specjalnych 1956?1964, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2004, ISBN 83-7399-074-7 (Przebieg służby F. Szlachcica w aparacie bezpieczeństwa i milicji)
- M. F. Rakowski, Dzienniki polityczne 1984?1986, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2005
- Wojciech Roszkowski, Historia najnowsza Polski 1914-1993, Warszawa 1995, str.218,453,464,522,556,57,625,628,631,633,654,656,667,677,681,686.
- Kto jest kim w Polsce 1984, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984, str. 955
- V Kongres ZBoWiD Warszawa 8?9 maja 1974, Książka i Wiedza, Warszawa 1976
- VII Kongres ZBoWiD, Wydawnictwo ZG ZBoWiD, Warszawa 1985
- Zdjęcia pochodzą z książki Franciszka Szlachcica ?Gorzki smak władzy?, Warszawa 1995
Opracował:
Marcin Kozik- absolwent Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, na kierunku politologia; ukończył studia podyplomowe na Wydziale Informatyki i Nauki o Materiałach Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz studia podyplomowe na Wydziale Wiertnictwa Nafty i Gazu Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Członek stowarzyszenia katolickiego ?Przyjaźń jaworznicka?
|
Komentarze
KanaĹ RSS z komentarzami do tego postu.